Makyavel ve Makyavelizm

[Osman]

Makyavel, 1469-1527 tarihlerinde yasamis Rönesans ve hümanizm döneminin önemli düsünürlerinden

biridir. Arastirici bir gözle tarihi, çagini ve insani incelemis somut gerçekleri sistemlestirerek, yeni bir devlet

felsefesi gelistirmistir. Insani ele almis ve bütün tutku ve zaaflarini incelemis, dahasi insanlari yönetmek

için bu zaaflarin nasil kullanilacagini da açiklamistir. Makyavel, ülkelerin kurtulusunun kuvvete dayanan

ulusal devlette olduguna inanan, ulusal devlet ya da ulus-devlet düsüncesinin ilk temsilcisidir. Bu nedenle

de Ulusal devlet yapisinin babasi sayilir. Yine Makyavel ve düsünceleri tüm totaliter yönetimler ve özellikle

fasistler tarafindan kullanildigi için de, fasizmin de öncülerinden biri kabul edilir. Makyavelin felsefesi

Makyavelizm olarak anilir. Bu felsefeyi temsil eden ana düsünce ise Amaca ulasmak için her araç yasaldir

fikridir. Ancak her araç derken, bu araçlarin ahlaki, hukuki ve hatta dini bir siniri yoktur. Günümüzde

Makyavelizm dendiginde pek çok kisinin ilk aklina gelen bu kavramdir. Dahasi, amaç sözü zamanla maksadi

asarak -sadece devlet için degil- her amaç için her araç yasaldir haline gelmistir. Bu nedenle bugün

Makyavelist sözü kötüleme, asagilama amaciyla kullanilir. Makyavelin düsüncelerini günümüze kadar

tasinabilmesinin nedeni bu fikirlerin -sadece totaliter yönetimlerce degil- çagdas devletler, is adamlari ve

politikacilar tarafindan da kullanilmasindandir. Bu nedenle Makyavelizmcin incelenmesi, çagdas pek çok

devletin, politikacilarin ve is adamlarinin taninmasi da kolaylastiracaktir. Makyavelin bu temel

düsüncesinin -ne sebeple olursa olsun- günümüzde uygulama sahasi bulmasi insanlik için bir yüz karasidir.

Hele devletin, hiç bir hukuki, ahlaki ve dini sinir tanimamasi hukuk devleti, insan haklari ve demokrasi gibi

çagdas kavramlari adina bir utançtir. Makyavelin tüm düsüncelerinin hukuk ve ahlak disi oldugunu

söylemek yanlis olur. Pratik olarak baktigimizda Makyavelist dedigimiz kisi ya da kurumlarin kötü olan üç

temel inanci vardir. Insanlar genel olarak kötüdürler, bu nedenle de her türlü kötülügü hak ederler. Kötü

olan amaca ulasmak için yapilmasi gereken kötülük degil, kötülügü becerememektir ve kinanmasi gereken

de budur. Amaca ulasmak için her araç yasal ve ahlakidir. Bütün kötülüklerin temeli bu son fikirde

gizlidir. Devletin yüksek menfaatleri için islenen suçlar, cinayetler, yapilan iskenceler yasal ve ahlakidir.

Kisacasi devlet gücünün kötüye kullanilmasini önleyecek ne yasal, ne ahlaki, ne de dini bir sinir vardir.

Makyavelin temel düsüncelerini söyle siralamak mümkündür:

1. En önemli ve temel amaç devleti yasatmak ve gücünü devamli olarak artirmaktir. Bu amaci gerçeklestirmek için kullanilacak her araç yasaldir.

2. Din, ahlak ve hukuk devlete baglidir. Amaci gerçeklestirmek için gerektiginde devlet bunlari alet olarak kullanmalidir.

3. Devletten bagimsiz ahlak ve hukuk düsünülemez. Devletin bitigi yerde, hukuk da ahlak da biter. Hukuk ve ahlak devlet için vardir.

4. Devlet bir ulusa dayaniyorsa, yeterli gücü bu kökten alabilir. Kilise devletin karsisinda ya da üstünde olmamalidir.